'Als je het feit niet aankunt dat veel West-Europese naties gebouwd zijn op koloniale plundering, genocide en onderdrukking, kun je mijn colleges beter overslaan.'

@annozijlstra

Jan 23

Nieuws

VU-docent op het matje geroepen na omstreden Israëluitspraak: 'Sla mijn colleges maar over als je dat niet aankan'

De Vrije Universiteit Amsterdam (VU) heeft deze maand een docent geschiedenis op het matje geroepen. De man waarschuwde studenten dat Israël in zijn verplichte vak als apartheidsstaat wordt neergezet. Ook stelde hij: 'Als je het feit niet aankunt dat veel West-Europese naties gebouwd zijn op koloniale plundering, genocide en onderdrukking, kun je mijn colleges beter overslaan.'David Bremmer19 januari 2024, 18:33

De VU bevestigt de gang van zaken en laat weten afgelopen kerstvakantie de melding te hebben ontvangen.BEELD PAUL VAN RIEL/ANP

De zaak betreft het vak history & social sciences, dat alle tweedejaarsstudenten geschiedenis verplicht dienen te volgen. De universitair docent meldde vooraf in de online leeromgeving dat zijn vak 'partijdig, kritisch en zeer geworteld in de koloniale en postkoloniale benaderingen is'.

'Daarom kun je mijn colleges vermijden als je niet kunt omgaan met het feit dat veel West-Europese landen gebouwd zijn op koloniale plunderingen, genocide en onderdrukking. Deze cursus werkt verder vanuit het idee van sociale rechtvaardigheid en erkent dat Israël een apartheidsstaat is. Mijn colleges zijn misschien niet nuttig voor jou als je niet om kunt gaan met de gepassioneerde kritische pedagogie en postkoloniale benaderingen van de geesteswetenschappen.'

Politieke stellingname

De gewraakte passages leverden een klacht op, waarna de universiteit de afgelopen weken onderzoek deed. In een woensdag 17 januari verstuurde e-mail schrijft rector magnificus Jeroen Geurts dat de teksten niet door de beugel kunnen. 'Allereerst wil ik u mededelen dat de in deze tekst gebruikte woordkeuze en toonzetting niet past bij het uitgangspunt van de VU. Ons onderwijs hoort te allen tijde te leiden tot een inhoudelijk, veilig en leerzaam academisch debat. Ik betreur het ten zeerste dat in de gebruikte tekst een politieke stellingname lijkt door te klinken.'

Zo'n stellingname werkt polariserend en is daarom niet toegestaan aan de VU, stelt Geurts in de mail. 'We zien dat het conflict tussen de Palestijnse gebieden en Israël binnen onze universitaire gemeenschap sterke emoties kan oproepen. Maar uitlatingen van onze staf en studenten mogen nooit leiden tot polarisatie. Wij willen aan de VU juist inzetten op onderwijs, waarin alle deelnemers zich gekend en gehoord voelen en waar verbinding en dialoog vooropstaan.'

Om herhaling te voorkomen, heeft het college van bestuur onmiddellijk maatregelen getroffen. 'Zo is de betreffende interne site aangepast en zijn gesprekken gevoerd met de opleidingsdirecteur en de docent van het vak.'

Docent krijgt begeleiding

Het faculteitsbestuur Geesteswetenschappen, waar de opleiding geschiedenis onder valt, heeft verder het VU Centre for Teaching and Learning (CTL) ingeschakeld om de docent te begeleiden. 'Het CTL heeft expertise in huis die geënt is op het 'gemengde klaslokaal': dat is een onderwijsconcept dat de inclusiviteit van de leerervaring voor alle onderwijsdeelnemers borgt.'

De VU bevestigt de gang van zaken en laat weten afgelopen kerstvakantie de melding te hebben ontvangen. "Naar aanleiding daarvan zijn wij een onderzoek gestart," zegt woordvoerder Cassandra Appelman.

Hoewel de betreffende medewerker op zijn standpunten is aangesproken, is hij niet op non-actief gesteld. Studenten krijgen gewoon les van hem. Wel houdt een VU-medewerker tijdens colleges een oogje in het zeil, stelt een bron.

Voor de VU is de zaak nu afgedaan. "Op alle universiteiten is de situatie van Israël en de Palestijnse gebieden een gevoelige kwestie," laat Appelman weten. "Maar voor ons is het zeer belangrijk dat ons onderwijs te allen tijde geworteld is in een solide academische basis. In de collegezaal willen we een gebalanceerde dialoog voor en met onze studenten. Onze docenten borgen dat dit op een veilige, inclusieve wijze gebeurt."

Beste jonge leraar

De in opspraak geraakte docent werkt overigens al jaren op de VU. De culturele antropoloog, afkomstig uit Iran, bezit een excellent cv: zijn in 2020 verschenen proefschrift leverde een onderscheiding op. Ook is hij zowel in 2016 als 2017 genomineerd voor de prijs Beste jonge leraar aan de VU. Momenteel onderwijst hij meerdere vakken en begeleidt hij diverse promovendi.

'Ik ben een cultureel antropoloog met een focus op geweld, ontheemding en politieke belichaming,' vertelt hij in een kort interview op de VU-site. Op zijn persoonlijke pagina zegt hij dat zijn onderzoek 'geweld, vroomheid en poëzie van het lichaam volgt via benaderingen van materiële religie, kritisch denken en speculatief realisme'.

'Mijn onderzoeksinteresses beginnen met de alledaagse zaken van het dagelijks leven, en eindigen in de raarste en minder onderzochte krochten van het bestaan. Wees je dus bewust van de waanzin voordat je dichterbij komt.'

CIDI: zorg over anti-Israël-sentiment op universiteiten

Het Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) is content met de door het college van bestuur getroffen actie. "Wij zijn ook al enige tijd op de hoogte van deze affaire," laat beleidsadviseur Raouf Leeraar weten. De VU heeft volgens het Cidi snel en adequaat een rode lijn getrokken. "Op een academie behoren dialoog en de uitwisseling van ideeën centraal te staan. Het is volstrekt onacceptabel als studenten vooraf voorwaarden krijgen gesteld aan wat zij mogen denken en vinden. Dat zij anders niet aan onderwijs deel mogen nemen."

De situatie aan de VU staat helaas niet op zichzelf, stelt Leeraar, die de situatie op universiteiten en hogescholen monitort sinds de aanslagen van Hamas op 7 oktober. Hij spreekt van een zorgelijke situatie. "Op veel universiteiten zien wij als CIDI een opleving van antizionistische en soms antisemitische sentimenten. Zowel in specifieke bijeenkomsten als in bepaalde werkgroepen en colleges." Vaak zijn Students for Palestine en Dutch Scholars for Palestine verantwoordelijk. Deze actiegroepen zijn op veel universiteiten actief.

Meest verontrust is CIDI over de gang van zaken op de Universiteit Leiden. Daar verstuurden de lokale Students for Palestine een dag na de aanslagen van Hamas een flyer waarin deze zouden zijn bejubeld. "Het college van bestuur heeft daar tot nu toe volstrekt inadequaat op gereageerd en weigert in te grijpen." Leeraar stelt dat de Leidse universiteit de betreffende studenten zou moeten verwijderen.

Parool